??LETMELERDE KR?Z Y�NET?M?�

Bildi?iniz gibi i�inde bulundu?umuz g�nlerde hemen herkes ekonomik bir krizden s�z etmektedir. Bu krizin nitelikleri, �lke d??? akt�rlerin manip�lasyonu ve di?er bir�ok husus ekonomik ve siyasi �evreler taraf?ndan tart???lmaktad?r. Biz bu yaz?m?zda b�yle durumlarda i?letmelerde sergilenecek tutum ve davran??lardan s�z edece?iz.
* ??LETMELER ?�?N KR?Z NED?R?
??letmelerde kriz, i� ve d?? �evrelerde olabilecek ani de?i?imlerin, i?letmenin yapm?? oldu?u planlar?n? etkilemesi, ama�lar?na ula?mas?n? engellemesi ve hatta varl???n? tehdit etmesi ile sonu�lanabilecek tehlikeli bir s�re�tir. B�yle d�nemlerde i?letmeler de ani karalar alabilir ve h?zl? de?i?imler g�sterebilirler. Al?nan bu ani ve h?zl? kararlar ne kadar do?ru olursa kriz o kadar az zararla atlat?labilir. ??letmeler i�in kriz ortam?n?n �zelliklerini a?a??daki gibi s?ralayabiliriz;
. Kriz, y?ll?k stratejik planlar?nda "Kriz Y�netimi" konusuna yer vermi? olan i?letmelerde �nceden az �ok tahmin edilebilir. Ancak yine de beklenmedik ve ani de?i?imlerle ortaya �?kar.
. ??letmeler, birden bire geli?en bu olaylara kar?? �nlem almakta gecikebilirler.
. Kriz, i?letmelerin varl???n? tehdit edebilir.
. Krizler i?letmelerin geli?en olaylara kar?? reaksiyon kabiliyetini zay?flatabilir.
. Kriz ortamlar? genellikle radikal de?i?iklikleri gerektirebilir.
. Bu de?i?imleri yapabilecek bilgi ve zaman olmayabilir.
. Krizler, i?letmelerde gerginlik ve moral bozuklu?u yaratabilir. Ancak her moral bozucu olay? da kriz olarak nitelememek gerekir.
. Krizler h?zl? karar al?nmas? gereken s�re�lerdir. Ge� kalmak ya da krizi g�rmezden gelmek tehlikeli sonu�lar yaratabilir.
. Krizler iyi y�netilirse f?rsatlara da d�n�?t�r�lebilir.

*??LETMELERDE KR?Z Y�NET?M?
??letmeler, krizler olmasa da zaman zaman �evrelerindeki belirsizlikler ve ani de?i?imlerden etkilenerek, beklenmedik tehlikelerle kar??la?abilirler. ??letme y�netiminin ba?ar?s? ve i?letmenin hayat?na devam edebilmesi b�yle durumlarda sergileyebilecekleri yeri geldi?inde ola?and??? da olabilecek y�netim becerilerine ba?l?d?r. Hatta bu d�nemlerde g�sterilecek do?ru tutum ve davran??lar i?letme i�in tehlikelerden �te f?rsatlar da do?urabilir. ??te kriz y�netimi b�yle durumlarda g�sterilecek do?ru tutum ve davran??lar? i�eren bir s�re�tir. Kriz y�netimini bilmeyen i?letmeler i�in her de?i?im bir kriz olabilir.
Ancak kriz y�netimi, sadece kriz belirtileri ba?lad???nda ya da kriz ba?lad?ktan sonra ortaya konulan uygulamalar? i�ermez. Kriz y�netimi i?letmelerde stratejik y�netimin bir par�as?d?r. ��nk� stratejik y�netimin temelinde belirsizlik alt?nda baz? kararlar almak ve planlar kurmak vard?r. ??letmeler y?ll?k stratejik planlar?n? yaparken i� ve d?? �evre ?artlar?n? dikkatli bir ?ekilde analiz ederek olas? baz? tehlikeleri de tahmin edebilmeli ve bunlarla ilgili �nlemleri haz?r edebilmelidirler. Bunu yapt?klar? takdirde tahmin edemedikleri ya da beklemedikleri olaylara kar?? bile daha haz?rl?kl? olabilirler. B�ylelikle kriz d�nemleri �ok daha az zararla hatta bazen karl? ?ekilde bile atlat?labilir.
������������� KR?Z Y�NET?M?N?N A?AMALARI NELERD?R?
1.����������� Ortada hi�bir kriz belirtisi olmad??? halde stratejik plan?n bir par�as? olarak, arama toplant?lar?, beyin f?rt?nalar? gibi geni? kat?l?ml? toplant?larla olas? tehlikeleri ve ola?an�st� durumlar? tahmin etmek ve olas? kriz senaryolar? �retmek.
2.����������� Meydana gelecek krizlerin sinyallerini m�mk�n oldu?unca erken tespit edecek mekanizmalar, sistemler kurmak ve kullanmak. (S�re� Performans kriterleri belirlemek ve bunlar? s�rekli inceleyerek de?i?imlerin nedenlerini ara?t?rmak, anketler yapmak, m�?terilerle ve tedarik�ilerle s�rekli bilgi al??veri?i i�erisinde olmak, bench marking yapmak gibi)
3.����������� Kriz sinyalleri ortaya �?kt???nda i?letmedeki b�t�n i? s�re�lerini ele alarak krizden koruman?n yollar?n? ara?t?rmak. Krize kar?? haz?rl?klar yaparak krizin i?letmede olu?turaca?? negatif etkileri en aza indirmek i�in �nlemler almak. B�ylelikle kriz beklenen bir durum olarak daha kolay y�netilebilir.
4.����������� Kriz ger�ekle?ti?inde ve i?letmeyi etkisi alt?na ald???nda, daha �nce planlanm?? olan �nlemleri, ger�ekle?en ?artlara g�re tekrar g�zden ge�irmek ve �ok h?zl? bir ?ekilde uygulamaya koymak. B�ylelikle krizi kontrol alt?nda tutmak.
5.����������� Kriz ?artlar? ortadan kalkt???nda m�mk�n olabilecek en k?sa zamanda normal uygulamalara ge�mek.
6.����������� Kriz �ncesi, kriz s?ras? ve kriz sonras? s�re�leri de?erlendirerek bunlardan ders �?karmak. Gelecekteki olas? krizler i�in haz?rl?kl? olmak. Ve krizden �?renmek.

������������� KR?Z D�NEMLER?NDE YAPILAB?LECEK HATALAR
Bazen bir i?letmede her zaman ya?anabilecek sorunlar kriz gibi alg?lanabilmektedir. ??letmelerin kendileri taraf?ndan y�netebilecek nedenlerle �?kan problemler kriz de?ildir.
�te yandan krizler hafife al?nmamal? ya da "bizi etkilemez, biz iyi durumday?z" diyerek g�rmezden de gelinmemelidir.
Ancak �zellikle �st y�neticiler kriz d�nemlerinde pani?e de kap?lmamal?d?rlar. �al??anlar?n morallerinin ve motivasyonlar?n?n bozulmamas?na �zen g�stermelidirler. Krizi y�netirken i?letmedeki �al??anlar?n ki?isel kayg?lar duymas? ve i?letmede de panik havas?n?n yay?lmas? bir �ok olumsuz sonu�lar yaratabilir.
Kriz d�nemlerinde i?letmelerde yap?labilecek en �nemli hatalardan birisi de krize kar?? �nlemler alay?m derken daha sonra i?letmeyi zor durumda b?rakacak ve onar?lamayacak sorunlar yaratacak baz? uygulamalar yapmakt?r. �al??anlar?n say?s?n? azaltmak, �retim kapasitesini d�?�rmek, baz? pazarlardan �ekilmek ya da baz? m�?terilerden vazge�mek, i?letmeyi kapatmak ya da bir s�re ara vermek gibi eylemler kriz sonras?nda i?letmeler i�in yeni ancak �zel krizlerin ya?anmas?na neden olabilir.
Unutulmamal?d?r ki i?letmeler baz? d�nemler, baz? y?llar kar elde etmeseler de hayatlar?na devam edebilirler. Ancak m�?terilerini, pazarlar?n?, itibarlar?n?, yeti?tirmi? olduklar? insan kaynaklar?n? bir kriz d�neminde "krizi y�netiyorum" derken zaafa u?ratt?klar?nda, kriz ge�tikten sonra toparlan?p yollar?na devam etmeleri zorla?abilir.

�